राजापुर नगरपालिकालाई 'सम्बृद्ध राजापुर' बनाउन लागि परेका छौँ – शिवप्रसाद चौधरी, मेयर

राजापुर मध्यपश्चिमको ऐतिहासिक बजारका साथै बर्दियाको प्रमुख व्यापारी केन्द्र पनि हो । यहाँ कुनै बेला विभिन्न पहाडी जिल्लाहरुबाट सामान किनबेच गर्न मानिसहरु आउने गर्दथे । 

तर विडम्वना यो भन्दा पछाडिका धनगढी, नेपालगञ्ज लगायतले विकासमा फड्को मारिसक्दा पनि राजापुर क्षेत्र झनै पछाडि धेकेलियो । तथापि केही भौगोलिक कठिनाइ बाहेक देशमा लामो समयसम्म स्थानीय तहको निर्वाचन नहुँदा जनप्रतिनिधिको अभावमा राजापुरको विकास हुन सकेको थिएन । करिव २० वर्षपछि देशमा भएको स्थानीय तहको निर्वाचन पश्चात राजापुर नगरपालिकाले पनि नयाँ जनप्रतिनिधि पाएको छ । सोही समयमा पुरानो संरचनाबाट विकास हुन नसक्ने भन्दै देश परिवर्तनका लागि माओवादी जनयुद्धमा होमिएका शिवप्रसाद चौधरीले संजोगवस राजापुर नगरपालिकाको मेयर बन्ने अवसर पाएका छन् । सशस्त्र जनयुद्धका क्रममा २०५५ सालमा गुलरियामा २ वर्ष र २०५८ सालमा महेन्द्रनगरबाट पक्राउ परी ३ वर्ष जेल जीवन बिताएका उनी अहिले सम्बृद्ध राजापुर बनाउने योजनामा रहेको बताउछन् ।

चुनावताका जनतासामु गरेका प्रतिवद्धता क्रमशः पुरा गर्दै जाने बताउँदै राजनीतिक रुपमा जो जहाँ भएपनि राजापुर क्षेत्रको विकासका सन्दर्भमा सम्बृद्ध नगर निर्माणका लागि सबैले हातेमालो गर्दै अघि बढनुपर्ने उनको भनाई छ । धेरैपछि विकास सुरु भए पनि नमूना नगरपालिका बनाएर सम्बृद्ध राजापुर बनाउने गरी काम अगाडि बढाइएको बताउने राजापुर नगरपालिकाका मेयर शिवप्रसाद थारुसँग हाम्रा सहकर्मी लक्ष्मण ढुंगानाले गरेको कुराकानीको सार ।

तपाईंका प्राथमिकताका क्षेत्रहरु के के हुन ?

अहिले हामी निर्वाचित भएर आएका छौ । हामी निर्वाचित भएर आईसकेपछि धेरै पछाडि परेको राजापुर नगरपालिका भित्र शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषि, सडक, लगायत विभिन्न पूर्वाधार निर्माण नै हाम्रो पहिलो प्राथमिकताका क्षेत्रहरु हुन् । जसकोलागि हामी योजनावद्ध किसिमले लागिरहेका छौ ।

तपाईंले निर्वाचन जितेर आएको पनि करिब ८ महिना बितिसकेछ अहिलेसम्म के–के कामहरु गर्नुभयो ?

सबैभन्दा पहिला त हामीले नगरसभाबाट वार्षिक रुपमा के–के काम गर्ने भनेर बजेट विनियोजन गरेर कार्यक्रम बनाएका छौ । अहिले हाम्रो नगरपालिकाको बजेट करिब ५३ करोड हो, जसमध्ये २० प्रतिशत खर्च भएको छ । त्यसमा पूँजीगततर्फ ५ प्रतिशतको भुक्तानी दिएका छौँ र अन्य काम भइरहेका छन् तिनको. भुक्तानी दिन बाँकी रहेको छ । यो अवधिमा हामीले विकास निर्माणका निम्ती उपभोक्ता समिति गठन गरेर प्रशिक्षण दिएका छौँ । उनीहरुलाई परिचालन गर्नुका साथै केही ठुला खालका योजनाहरु बाटो पिच गर्ने, पुल बनाउने कामका निम्ति ठेक्का प्रकृया अगाडि बढाएका छौँ । यसबीचमा धोविनपुरदेखि कर्तनियाघाट जाने बाटो पिच गरेका छौँ । थुप्रै ठाँउमा कलभर्टहरु, बाटो ग्रयाभेल गर्ने कामहरु सम्पन्न गरेका छौँ र धेरै कामहरु जारी छन् । शिक्षा, स्वास्थ्यजस्ता विषयगत कार्यालयहरुसँग छलफल लगायत विभिन्न कामहरु गरेका छौँ ।

अहिले नगरपालिका संचालनमा तपाईं सामु चुनौतीहरु के–के छन् ?

वडा कार्यालय संचालन र विषयगत कार्यालय संचालनका लागि भौतिक पूर्वाधारको एकदमै समस्या छ । अर्कोतर्र्फ जनशक्तिको समस्याले सोचेजस्तो काम गर्न सकिएको छैन ।  कर्मचारी थोरै मात्र भएकाले जनताको काम गर्न निकै समस्या भएको छ । त्यसैगरी केही कानूनी समस्याहरु छन् । भने मुख्य कर्मचारी नहुँदा समस्या भएको छ । वडा कार्यालय अहिलेसम्म १० वटै वडामा स्थापना भइसकेका छन् । अहिलेसम्म वडा सचिव हामीसँग ५ जना मात्रै छन्, त्यसमा पनि केहीले विषयगत कार्यालयको जिम्मेवारी समेत सम्हाल्नु भएको छ । अहिले एकजना सचिवले दुई, तीन वटा वडा हेर्नु परेको छ जसले गर्दा सहज सेवा दिन अलि समस्या भएको छ । कार्यालय व्यवस्थापन पनि राम्रोसँग हुन सकेको छैन ।

विषयगत कार्यालयहरुको व्यवस्थापन कसरी भइरहेको छ ?

अहिलेसम्म कृषि, पशु, शिक्षा, स्वास्थ्य र महिला तथा बालबालिका कार्यालय हामी कहाँ आइसकेका छन् तर विधिवत रुपमा हस्तान्तरण हुन बाँकी छ भने अन्य कार्यालयहरु अहिलेसम्म आएका छैनन् । विषयगत कार्यालयहरुका लागि पनि भौतिक पूर्वाधार र जनशक्ति व्यवस्थापन हुन सकिरहेको छैन । अहिलेसम्म एउटै भवनमा बसेर सबै किसिमका सेवा दिइरहेका छौ जसले गर्दा विषयगत कार्यालयहरुको व्यवस्थापनमा पनि समस्या नै छ ।

सिंहदरवारको सेवा गाउँबाटै दिने भनेर तपाईंहरुले चुनावको समयमा निकै प्रचार गर्नुभयो, अहिलेको अवस्थामा सर्वसाधारणलाई पहिला भन्दा झनै अपठ्यारो भएन र ?

संघीयताको कार्यान्वयनसँगै सरकारले सिंहदरवारको सेवा स्थानीय स्तरमै दिने भनेर हामीले चुनावदेखि यता भन्दै आएका छौ । तर पनि त्यो सेवा जनताले सहज किसिमले पाउन नसकिरहेको मैले पनि महसुस गरेको छु । साथसाथै हामी जनताको सहज पहुँचका लागि सेवा प्रदान गर्न लागिपरेका छौं । त्यसको लागि सरकारले सर्वप्रथम यस नगरपालिकालाई आवश्यक पर्ने भौतिक पूर्वाधार तत्कालै निर्माण गर्न जरुरी छ । त्यसका साथै कर्मचारी व्यवस्थापन र विषयगत कार्यालयको हस्तान्तरण गरेर सिंहदरवारको सेवा जनताको घरदैलोबाटै प्रदान गर्न त्यो किसिमको स्रोत साधनको व्यवस्था गर्न अति आवश्यक छ ।

राजापुरमा सडक, ढल व्यवस्थापन र खानेपानीको निकै समस्या छ कहिलेसम्म पुरा होला ?

हामी राजापुर नगरपालिकाभित्रका मुख्य–मुख्य सडकहरुलाई ५ वर्षभित्र पिँच गरेर भ्याउने योजनामा छौं । सहायक सडकहरुलाई तीन वर्षभित्र ग्रयाभेल गरेर भ्याउछौँ । कतिपय ठाउँका सडकहरु चौडा गर्नुपर्ने, ट्रयाक खोल्नुपर्ने कामहरु छन् तिनलाई पनि हामी अगाडि बढाउछौँ । कतिपय ठाउँहरुमा ढल निकास गर्नुपर्ने छ त्यसको लागि शहरी विकास र खानेपानी तथा सरसफाई आयोजना मार्फत काम अघि बढ्दै छ । जे होस् हामीले यो वर्षदेखि काम सुरु गरिसकेको हुँदा यी समस्या चाडै पुरा हुनेछन् । 

राजापुर क्षेत्र मुलुककै अन्न भण्डार मानिन्छ, कृषिको आधुनिकिकरणका लागि के योजना ल्याउँदै हुनुहुन्छ ?

पक्कै पनि राजापुर क्षेत्र कृषिको उर्वर भूमि भएको अन्न भण्डार क्षेत्र नै हो । यहाँ कृषिको ठुलो सम्भावना छ त्यसैले यो वर्ष हामीले कृषिले विनियोजन गरेको बजेटमा केही थप बजेटको व्यवस्था गरी कृषि प्रचार प्रसार, पकेट क्षेत्र विस्तार, चैते धानको बीउमा अनुदान, कृषि मेला प्रदर्शनी र कृषकको आयस्तर बृद्धि सम्बन्धी विभिन्न तालिम लगायतका लागि थप बजेट विनियोजन गरेका छौं । यो वर्षमा धेरै काम गर्नुपर्ने भएकोले कतिपय कुराहरु समेट्न नसके पनि आगामी वर्षदेखि यस क्षेत्रमा कृषिको सम्भाव्यता अध्ययन गरेर यसलाई दीर्घकालिन रुपमा अघि बढाउन कृषि गुरुयोजना बनाएर अगाडि बढ्ने गरी तयारीमा लागिरहेका छौँ । 

हुलाकी राजमार्गसँग जोडिएका १० वटा पुराना वस्तीलाई आधुनिक शहर बनाइने योजनामा राजापुर पनि परेको रै छ, के हुँदैछ अहिले ?

यो कार्यक्रम अन्तर्गत शहरी विकास डिभिजन कार्यालय नेपालगञ्जको सहयोगमा तत्कालै राजापुर नगरपालिकाको मुख्य बजार क्षेत्रभित्रको ढल निकास व्यवस्थापनका लागि २ करोड खर्च हुँदैछ । र ढलको फोहर व्यवस्थापन गरी नदीमा फाल्ने कामका लागि खानेपानी तथा सरसफाइ कार्यालय मार्फत सर्भे र डिजाइनका लागि काम हुँदैछ । त्यसका अलावा बाटाघाटा फराकिलो बनाउने, ल्याण्डफिल्ड साइट, आवश्यक सडक सञ्जाल, मनोरञ्जन पार्क, औद्योगिक क्षेत्र, अस्पताल, खेल मैदान, खुल्ला जमिन तथा पार्क निर्माण, बसपार्क स्तरोन्नती लगायत काम हुने भनिए पनि अहिले ढल व्यवस्थापन र खानेपानी ब्यवस्थित गर्नलाई काम अघि बढेको छ ।

खासगरी यो परियोजना अन्तर्गत एकीकृत विकास योजना निर्माणको काम हुँदैछ । पहिलो चरणमा सडक र नाला व्यवस्थापन तथा दोस्रो चरणमा योजनाबद्ध बस्ती विकास गरेर पाँच वर्षभित्र न्यूनतम पूर्वाधारयुक्त शहर विकास गरिसक्ने लक्ष्य छ । यसले गर्दा पनि विकासका दृष्टिकोणले राजापुरको मुहार फेर्न थप सहयोग पुग्ने छ ।

राजापुर बजारकै जग्गा दर्ताका सम्बन्धमा केही विवाद छ भन्ने सुनिन्छ नी ?

राजापुर बजारको स्थायी जग्गाधनी पुर्जा वितरणका लागि बहालविटौरी विधिबाट वितरण गर्ने भनेर मन्त्रीपरिषदले निर्णय गरेर काम अगाडि बढिरहेको छ । बजारमा बसेका केही व्यक्तिहरुको नाममा नागरिकताको विषयमा छानविनको लागि मुद्दा परेको छ भन्ने सुनेका छौँ । त्यो विषयमा पनि हामी बुभ्mदैछौँ । जग्गा दर्ता प्रकृयामा सानातिना समस्याहरु छन् तथापि तिनलाई समाधान गर्दै जग्गा दर्ता प्रकया अगाडि बढेको छ । राजापुर नगरपालिकाको तर्फबाट हामीले गर्नुपर्ने सहयोग गछौँ ।

न्यायिक समिति गठन भयो की भएन, यसले कसरी न्याय सम्पादन गरिरहेको छ ?  

राजापुर नगरपालिकामा अहिलेसम्म न्यायिक समिति गठन भएको छैन, हामी उपमेयरको संयोजकत्वमा केही दिनमै गठन गर्ने तयारीमा छौँ । तर यो गठन भएर पनि स्थानीय स्तरबाटै न्याय सम्पादन गर्न सुरु सुरुमा समस्या नै हुन्छ । न्यायसम्बन्धी काम जटील नै हुने र त्यो सम्बन्धी जानकारलाई बाहेक अन्यलाई समस्या हुने हुँदा त्यसको क्षमता वृद्धिका लागि विभिन्न तालिमको आवश्यकता छ । काम गर्दै जाने हो सुरु सुरुमा समस्या भए पनि विस्तारै सानातिना मुद्दा मामिला मिलाउन सकिन्छ जस्तो लाग्छ ।

पछिल्लो समयमा राजापुरमा दुई ठुला पुल बनेपछि निजी क्षेत्रले निकै चाँसो देखाएको सुनिन्छ यहाँ निजी क्षेत्रले लगानी गर्ने सम्भावना कत्तिको देख्नु भा छ ?

कृषिको उर्वर भूमि भएका कारण र पछिल्लो विकासक्रमअनुसार राजापुरमा लगानीकर्ताहरुले चाँसो देखाउनु स्वाभाविक पनि हो र निजी क्षेत्रहरु लगानी गर्न इच्छुक भएको कुरा सुनिएको हो तर औपचारिक रुपमा हामी कहाँ अहिलेसम्म कोही पनि आउनुभएको छैन । यस क्षेत्रमा थुप्रै सम्भावना छन् ती सम्भावना पुरा गर्न राजापुर क्षेत्रको विकासका लागि कुनै उद्योग धन्दा कलकारखाना खोल्न लगानीका लागि निजी क्षेत्रबाट कोही आएमा नगरपालिकाको नियम र सर्तअनुसार लगानीकर्ताहरु भित्र्याउन हामी पनि इच्छुक छौँ ।

अबको ५ वर्षभित्रमा यहाँका स्थानीयले राजापुर नगरपालिकालाई कस्तो रुपमा देख्न पाउने छन् ?

राजापुर नगरपालिका अहिलेसम्म एकदमै पिछडिएको अवस्थामा छ । भौगोलिक रुपमा पनि यसअघि जिल्लाकै विकट स्थानमा पर्दथ्यो र विकास हुन सकेको थिएन । अहिले आएर कोठियाघाट र राजापुरमा पुल बनेपछि त्यो सहज भएको छ । तथापि विकासका दृष्टिकोणले पीछडिएको राजापुरलाई अबको ५ वर्षपछि यहाँका जनताले एकदमै परिवर्तन भएको अवस्थामा देख्न पाउने गरी हामी काम गरीरहेका छौँ । यो नगरपालिकालाई नमूना नगरपालिका बनाउने सोच बनाएका छौँ र त्यहीअनुसार काम अगाडि बढाएका छौँ । ५ वर्षपछि धेरै फरक अनुभव गर्नेछन् यहाँका नगरबासीहरुले । राष्ट्रिय स्तरका योजनाहरुमा सडक विभागले बाटो पिँच गर्ने कार्यक्रमहरु ल्याएको छ, त्यस्तै हुलाकी राजमार्गले पनि हुलाकी सडक बनाउँदैछ र सहरी विकास डिभिजन कार्यालयले नयाँ शहरको काम सुरु गदैछ । यसरी एकीकृत रुपमा विकास अगाडि बढेकोले अब यहाँका जनताले देख्न सकिने गरी सम्बृद्ध राजापुर पाउनेछन् ।